Nước mắm truyền thống là loại nước mắm được làm từ cá và muối biển, được sơ chế sạch sẽ và ủ trong các dụng cụ như lu sành, thùng gỗ... trong thời gian nhất định, sau đó được chiết lọc lấy nước mắm.
Nước mắm truyền thống là gì?
Nước mắm truyền thống là loại nước mắm được sản xuất theo phương pháp thủ công, phương pháp này đã được lưu truyền từ đời này qua đời khác. Nước mắm thường được làm từ cá và muối biển, sau khi sơ chế cá biển sạch, người ta ướp cả với muối theo công thức riêng, rồi hỗn hợp này được ủ trong các dụng cụ như lu sành, thùng gỗ... trong thời gian từ 12 đến 15 tháng. Nước mắm truyền thống có độ đạm cao, hương vị thơm nồng.
Nước mắm truyền thống là một loại gia vị quen thuộc và được sử dụng rộng rãi trong các món ăn của người Việt Nam. Phần thịt cá được phân giải thành các axit amin và protein, lại không chứa các chất phụ gia hay chất bảo quản, nên nước mắm truyền thống cũng có lợi cho sức khỏe.
Cách phân biệt nước mắm truyền thống
Nước mắm là một loại gia vị không thể thiếu trong ẩm thực Việt Nam, nước mắm cần có độ đạm chuẩn, màu sắc, mùi vị... thì mới đánh giá được loại nước mắm đó có ngon hay không. Dưới đây là một số cách để bạn chọn được nước mắm truyền thống ngon:
Độ đạm nước mắm
Độ đạm là lượng chất nitơ có trong thành phần của nước mắm, thể hiện sự nguyên chất và dinh dưỡng của nước mắm. Độ đạm là thông tin cung cấp cho người tiêu dùng về chất lượng của chai nước mắm hoặc có thể nói độ đạm chính là yếu tố đánh giá và quyết định nước mắm ngon và chất lượng hay không. Bạn có thể căn cứ theo Tiêu chuẩn Việt Nam về nước mắm (TCVN 5107:2003) để xem độ đạm của nước mắm có phù hợp hay không.
Nước mắm truyền thống thông thường có độ đạm từ 30-45 độ, còn nước mắm công nghiệp thường có có độ đạm khoảng 50 - 60. Cho nên nước mắm truyền thống thường đặc sánh, thơm ngon, đậm vị, không chứa chất bảo quản, nên thời gian sử dụng ngắn, còn nước mắm công nghiệp được pha thêm các chất bảo quản và phụ gia, được pha chế từ nước mắm truyền thống.
Bạn nên chọn nước mắm có độ đạm phù hợp với khẩu vị và sức khỏe của bạn.
Ngoài ra, theo Tiêu chuẩn Việt Nam về nước mắm (TCVN 5107:2003) thì:
- Độ đạm >30No: Loại nước mắm đặc biệt.
- Độ đạm >25No: Loại nước mắm thượng hạng.
- Độ đạm >15No: Loại nước mắm hạng 1.
- Độ đạm >10No: Loại nước mắm hạng 2.
Màu sắc nước mắm
Nước mắm truyền thống ngon thường có màu nâu vàng, nâu cánh gián hoặc nâu đỏ, trong veo và không có cặn, màu sắc của nước mắm cũng có thể thay đổi nếu nguyên liệu, cũng như công thức ủ ướp mắm khác nhau.
Nước mắm truyền thống khi rót ra hay sử dụng trong một thời gian thường nó sẽ sậm màu hơn một chút so với ban đầu. Hay nếu ủ nước mắm lâu thì nó cũng có thể chuyển qua màu đen sẫm.
Mùi vị nước mắm
Đây là yếu tố quan trọng nhất để đánh giá chất lượng của nước mắm. Bạn có thể ngửi và nếm thử để cảm nhận, cách làm này giúp bạn đánh giá chính xác hơn. Nước mắm truyền thống sẽ có hương thơm dịu, không quá gắt hay nồng. Vị của nước mắm nguyên chất sẽ ngọt mặn hài hòa, hơi bùi bùi từ cá biển và muối. Nếm vào miệng cảm giác đầu tiên là nó có vị hơi ngọt đậm, sau đó lan tỏa dịu nhẹ dần dần thì là nước mắm ngon.
Tuy nhiên, ở mỗi vùng miền hương vị, mùi vị của nước mắm có thể khác nhau.
Công dụng của nước mắm truyền thống
Dưới đây là một số lợi ích chính của nước mắm truyền thống:
Cung cấp vitamin tự nhiên cho cơ thể
Nước mắm được làm từ cá biển và muối, đều là nguyên liệu chất lượng, an toàn, khi kết hợp với nhau tạo ra nước mắm có nhiều vitamin tự nhiên có lợi cho sức khỏe như vitamin B1, vitamin B2, nổi bật là vitamin B12.
Các loại vitamin này hỗ trợ ổn định hệ thần kinh, hỗ trợ tạo hồng cầu( máu) và giúp quá trình tế bào được nhân lên diễn ra thuận lợi hơn. Bên cạnh đó, nó còn bổ sung những dưỡng chất cũng có lợi cho phụ nữ mang thai và trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, bạn cần sử dụng với liều lượng hợp lý.
Giúp khử mùi tanh thực phẩm
Nước mắm là một gia vị chấm hay ướp cùng các món ăn, ngoài ra, nước mắm truyền thống cũng giúp giảm mùi tanh, khử sạch mùi hôi cho một số loại nguyên liệu như bao tử, lòng heo...
Tuy giúp khử mùi nhưng không làm mất đi hương vị của món ăn, bạn chỉ cần pha loãng nước mắm với nước ấm, sau đó mang đi rửa để làm sạch mùi của thực phẩm. Khi chế biến sẽ có vị đậm đà và hấp dẫn hơn.
Hỗ trợ làm ấm cho cơ thể
Nước mắm ngon, chất lượng thì nó có hàm lượng đạm cao, lượng đạm cao cũng có lợi cho việc cung cấp năng lượng và giữ ấm cho cơ thể. Trước khi bơi nếu uống một chút nước mắm cốt, nó sẽ làm cho cơ thể nóng lên, tránh nguy cơ bị cảm lạnh hay cảm giác lạnh khi bơi nhờ nước mắm giúp làm ấm cơ thể.
Bổ sung các loại axit amin
Nước mắm có nhiều dưỡng chất có lợi cho sức khỏe, đặc biệt nước mắm chứa đến 13 loại axit amin như pheylalanin, valin, tritophan, alanin, lysin, methionin, methionin, treomin, isoleucin, leucin... đây đều là những axit amin có lợi cho cơ thể.
Tăng hương vị cho món ăn
Nước mắm có thể được sử dụng trong nhiều loại món ăn và có sự đa dụng cao. Nó có thể làm nước chấm cho các món ăn thịt nướng, gỏi cuốn, bún chả, bánh xèo và nhiều món hấp, nướng, và chiên khác.
Nước mắm đóng vai trò quan trọng trong việc phong phú hóa ẩm thực không chỉ người Á Đông mà cả phương Tây. Nó là một thành phần chính để tạo ra các món ăn truyền thống và hiện đại làm cho chúng thêm hấp dẫn.
Bổ sung Omega 3
Omega 3 là một chất có lợi cho tim mạch, trí não, thị lực, nó còn có công dụng giảm mỡ máu. Omega 3 lại là chất dinh dưỡng thường có ở trong cá, mà nước mắm được làm từ nguyên liệu chính là cá, do đó nước mắm cũng chứa lượng Omega 3, tốt cho sức khỏe.
Lưu ý khi sử dụng nước mắm truyền thống
Khi sử dụng nước mắm truyền thống bạn cần lưu ý:
- Mỗi người chỉ nên dùng 5 - 10ml nước mắm/ ngày, không nên lạm dụng
- Trẻ từ 2 tuổi trở lên nên dùng nước mắm dành riêng cho trẻ, liều lượng thì cần tham khảo chuyên gia hoặc bác sĩ nhé
- Những người có bệnh lý như huyết áp cao, bệnh thận... không nên dùng nhiều nước mắm, cần được bác sĩ hướng dẫn cụ thể
- Chọn mua nước mắm ở các thương hiệu uy tín, để đảm bảo chất lượng.
Cách bảo quản nước mắm truyền thống
- Bảo quản nước mắm ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng mặt trời chiếu trực tiếp
- Không nên bảo quản trong tủ lạnh
- Đậy kín nắp sau khi sử dụng
- Không được thêm bất cứ chất gì hay gia vị nào trong khi bảo quản
- Nên dùng nước mắm trong khoảng 2- 3 tháng kể từ khi mở nắp chai.
